Pokrzywa - leczy czy truje?

Każdy, kto choć raz w życiu się nią sparzył, doskonale wie, jak wygląda. Większości z nas pokrzywa kojarzy się głównie z pieczeniem, swędzeniem i bąblami na skórze. Objawy te pojawiają się w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z parzącymi włoskami pokrywającymi roślinę. We włoskach tych występuje substancja kwaśna zawierająca kwasy organiczne – mrówkowy i octowy, jak również histaminę i acetylocholinę. Dzięki niej pokrzywa chroni się przed potencjalnymi barbarzyńcami, którzy chcieliby naruszyć jej „nietykalność”.

Jest to powszechnie znana roślina o parzących włoskach (zawiera kwas mrówkowy), roślina trwała, rozłogowa, występująca na całym świecie poza Afryką Południową i kręgiem polarnym.  Najczęściej widywana jest w ogródkach, w zaroślach oraz wilgotnych lasach. Pomimo tego, że jest chwastem, ma również niebagatelne zalety – z powodzeniem wykorzystywana jest w ziołolecznictwie, kuchni i kosmetyce.

Pokrzywa  (Urtica dioica L.) od starożytności jest znaną i cenioną rośliną leczniczą.  Uznawano ją wówczas za warzywo mające swoje zastosowanie poza kulinarne, jako środek na rany i krwawienia. Pisali o niej i korzystali z jej właściwości Hipokrates, Dioskurides i Pliniusz. Była stosowana jako środek tamujący krew i na wzmocnienie popędu płciowego. Germanie poświęcili ją bogowi płodności, a przez Słowian była uważana za roślinę magiczną, odpędzająca złe duchy.
Angielski zielarz i lekarz Nicolas Culpeper (1656) pisze o niej "...pochłania nadmiar flegmy pozostałej po okresie zimowym..."

W polskiej medycynie ludowej pokrzywa była powszechnie stosowana zewnętrznie do biczowania i do okładów w chorobach reumatycznych. Także w kolkach, paraliżu, na wrzody, na rany i na stłuczenia. Wewnętrznie w postaci wywaru czy naparu podawano ją w zimnicy, w gorączce, w kokluszu, w astmie, w kurczach i w chorobach żołądka oraz w trudnych, skomplikowanych porodach. Niekiedy stosowano poświęcone ziele na rany i w padaczce. Wdychano też dym z pokrzywy w przypadku bólów zęba.

Pokrzywa to jedna z cenniejszych roślin stosowanych w fitoterapii, powszechnie znana jako skuteczny środek wzmacniający i oczyszczający cały organizm. Wykazuje słabe działanie moczopędne, natomiast dzięki hamowaniu resorpcji zwrotnej w kanalikach nerkowych zwiększa wydalanie z ustroju szkodliwych substancji oraz produktów przemiany materii. Wskazana, więc jest szczególnie dla osób mających problemy z oddawaniem moczu, nadmiarowymi kilogramami. Korzystnie wpływa także na funkcje przewodu pokarmowego - pobudza czynność wydzielniczą żołądka, trzustki, co w efekcie ułatwia trawienie oraz nieznacznie obniża poziom cukru we krwi,  co wiąże się ze zwiększonym wytwarzanie enzymów trzustkowych.  Zauważono, że działa synergistycznie (silniej) z innymi ziołami przeciwcukrzycowymi.  Wykazują również słabe działanie przeciwbiegunkowe, przeciwgośćcowe, hamujące krwawienie. Udowodniono, że napary z pokrzywy posiadają właściwości zwiększania poziomu hemoglobiny i czerwonych krwinek w organizmie człowieka.

W zielu i korzeniach pokrzywy stwierdzono istnienie czynnika pobudzającego wytwarzanie interferonu (substancji z grupy immunoglobulin), który chroni organizm przed inwazją wirusów ( w tym wirusem wątroby), ale najprawdopodobniej również przed niektórymi nowotworami. Dawniej zalecano pokrzywę w leczeniu gruźlicy, krwioplucia, nieżytu żołądka, nadmiernych krwawień miesiączkowych, puchliny wodnej, żółtaczki, gorączki i osłabienia.
Wyciąg z pokrzywy wzmaga oczyszczanie nabłonka oddechowego, zapobiega wybroczynom krwawym, suchemu kaszlowi, wspomaga oczyszczanie zatok obocznych nosa.

Wyciągi z podziemnych części pokrzywy zawierają inhibitory elastazy leukocytowej, cyklooksygenazy i 5-lipooksygenazy. Dzięki temu działają przeciwzapalnie. Stymulują limfocyty T, dzięki czemu podnoszą odporność organizmu. Wzmagają wydzielanie moczu i potu, żółci oraz ksenobiotyków i szkodliwych produktów przemiany materii. Zmniejszą ból, obrzęk i stan zapalny chorego gruczołu krokowego. Preparaty z kłączy i korzeni pokrzywy regulują przemianę materii, obniżają poziom cholesterolu, lipidów i glukozy we krwi. Pobudzają krążenie krwi, poprawiają samopoczucie psychiczne. Wzmagają procesy hemopoezy, czy tworzenia krwi, co przejawia się we wzroście liczby erytrocytów i limfocytów oraz wzroście poziomu hemoglobiny we krwi. Właściwości odtruwające, przeciwzapalne i regenerujące mogą zostać wykorzystane w fitoterapii chorób reumatycznych i dermatologicznych. Wyciągi z pokrzywy pobudzają naskórnikowanie, ziarninowanie, czyli regenerację tkanki łącznej i nabłonkowej. Wodne wyciągi z pokrzywy zapobiegają kamicy moczowej.

Stosowanie pokrzywy oraz wyciągu z niej wskazany jest w następujących schorzeniach: przerost gruczołu krokowego, nadczynność tarczycy, brak owulacji, bladość skóry i wychudzenie spowodowane anoreksją i niedokrwistością, uprawianie sportów ekstremalnych, przewlekłe choroby skóry, otyłość, cukrzyca, skąpomocz, kamica moczowa, stan zapalny układu moczowego, choroby włosów i paznokci, obniżona odporność na infekcje, zatrucia, kuracje odtruwające i odmładzające (regenerujące), reumatyzm, artretyzm, nieżyt układu oddechowego, przeziębienie, skłonności do krwotoków.

Pod wpływem wyciągów z kłączy i korzeni pokrzywy następuje u mężczyzn wzrost stężenia wolnego testosteronu i zwiększona aktywność testosteronu w ustroju i konsekwencje metaboliczne tego procesu. Przyrost liczby czerwonych krwinek i hemoglobiny we krwi podnosi wydolność fizyczną. Pokrzywa podnosi również stężenie mioglobiny w mięśniach, przez co stają się one lepiej dotlenione. Działanie napotne, moczopędne i odtruwające oraz pobudzające krążenie zapobiega obrzękom po wysiłku fizycznym, przyśpiesza eliminacje zakwasów i metabolitów azotowych, przez co mięśnie odzyskują sprawniej i efektywniej swoją wydolność fizjologiczną. Wzrost krzepliwości krwi, uszczelnienie naczyń krwionośnych i pobudzenie syntezy białek tkanki łącznej - przyśpiesza procesy reperacji i zapobiega wysiękom zapalnym oraz wybroczynom krwawym.

Zioła mogą być również stosowane podczas ciąży. Jest tak w przypadku pokrzywy pospolitej, która wzmaga produkcję mleka u matki i poprawia ukrwienie organizmu. Co ważne wszystkie tego typu kuracje ziołowe nie są inwazyjne i nie szkodzą kobiecie, mogą więc przynieść tylko same korzyści jej organizmowi. Jedynym minusem ziół jest fakt że trzeba je przygotowywać czyli zaparzyć.

W kosmetyce ma pokrzywa także zastosowanie. Płukanie włosów w herbacie pokrzywowej lub nacieranie skóry głowy tinkturą (nalewką) pokrzywową, wzmacnia cebulki włosowe i pobudza je do wzrostu. Systematyczne nacieranie tinkturą powoduje puszystość włosów i nadaje im piękny połysk.
=========

Czy wiesz, że pokrzywa w ziołolecznictwie uważana jest za naturalny antybiotyk i dlaczego?

Pokrzywa uważana za chwast przez wielu, wzmacnia układ obronny i jest bardzo wartościowym i leczniczym zielem. Zawiera wiele cennych witamin i mikroelementów. Pokrzywa wzmacnia organizm - zawiera m.in.:

MIKROELEMENTY:
wapń - http://www.algi.pl/wapn.html
fosfor - http://www.algi.pl/fosfor.html
żelazo - http://www.algi.pl/zelazo.html
siarkę - http://www.algi.pl/siarka.html
potas - http://www.algi.pl/potas.html
jod - http://www.algi.pl/jod.html
sód - http://www.algi.pl/sod.html

WITAMINY:
K - poprawia krzepliwość i wchłanianie wapnia. Organizm człowieka potrzebuje około 2 mg witaminy K na dobę.
B2 (ryboflawina) - jej niedobór może powodować zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego oraz stany zapalne błon śluzowych.
Beta caroten - http://www.faceci.com.pl/betacaroten.html
C - http://www.euromentor.org.pl/autoryzacja/subskrypcja_nr200504.html

związki aminowe, garbnikowe, kwas pantotenowy, kwas organiczny (mrówkowy, glikolowy, glicerolowy), olejki eteryczne, sole mineralne, fitosterole, karotenoidy, chlorofil, serotoninę flawonoidy - link: http://www.suplementy-online.eu/sekrety-24.html 

Pokrzywa ze względu na właściwości moczopędne jest niezastąpiona w leczeniu kamicy nerkowej i innych schorzeniach układu moczowego. Wspomaga wydalanie z organizmu złogów kwasu moczowego. Więcej szczegółów na temat kwasicy metabolicznej tutaj -
http://www.euromentor.org.pl/autoryzacja/subskrypcja_nr5.html

Sprzyjając prawidłowej pracy wątroby i nerek, sprzyja poprawie gospodarki płynami i wydalanie ich nadmiaru na zewnątrz. Tym samym wspomaga wydalanie z organizmu złogów kwasu moczowego. Dzięki temu, pomocna jest również w leczeniu dny moczanowej. Przeciwdziała zatrzymywaniu się płynów w organizmie i stanom opuchlizny. Szczególne zadanie w tym zakresie ma roślinny chlorofil. Chlorofilina odgrywa ważną rolę w odtruwaniu środowiska wewnętrznego organizmu, w celu zachowania zdrowia i życia. Więcej na temat chlorofilu tutaj: http://www.algi.pl/chlorofil.html

Materiał na temat podstaw naszego zdrowia czyli GŁÓWNE KANAŁY WYDAWNICZE (m.in. jelito, wątroba, nerki, układ limfatyczny) tutaj: http://www.algi.pl/chlorofil_detoksykacja.html 
oraz http://www.noni.com.pl/oczyszczanie.html

===

Pokrzywa zawiera bogaty zestaw witamin i składników mineralnych - cenne uzupełnienie wielu substancji, niezbędnych do prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych. Ponadto, duża ilość witaminy C i dobrze przyswajalnego przez organizm żelaza pozytywnie wpływa na układ krwiotwórczy - zwiększa poziom hemoglobiny i liczbę czerwonych krwinek. Pokrzywa zapobiega również krwawieniom, co jest z kolei związane z obecnością witaminy K, flawonoidów i garbników. Kolejny składnik - kwas pantotenowy - odpowiada za jej właściwości przeciwzapalne i przyspieszające regenerację tkanek. Nic więc dziwnego, że jest wykorzystywana do leczenia oparzeń, owrzodzeń podudzi oraz stanów zapalnych przewodu pokarmowego i dróg moczowych. Korzeń pokrzywy w większym stopniu niż liście, działa moczopędnie. Skutecznie łagodzi też dolegliwości spowodowane przerostem gruczołu krokowego. Wodne wyciągi z pokrzywy, stosowane zewnętrznie, to stary, domowy środek wzmacniający włosy oraz oczyszczający gruczoły potowe i łojowe.

Podstawowe substancje czynne: liście zawierają barwniki roślinne (do 1% chlorofilu a i b, ksantofil, beta - karoten), witaminę K, C, witaminy z grupy B, garbniki, liczne aminy (histamina, acetylocholina, serotonina), składniki lotne (2-metyloheptanon), kwasy organiczne oraz znaczne ilości składników mineralnych (gł. wapń, magnez, żelazo). W korzeniach pokrzywy wykryto m. in. zespół związków o charakterze lipidów i steroli (gł. beta-sitosterol ), lecytynę, lignany, sole mineralne, rozpuszczalna krzemionka.

Uprawa i uzyskiwanie surowca leczniczego
Do celów leczniczych liście pokrzywy są zbierane ze stanu naturalnego.
Ze względu na właściwości rośliny warto jej nie tępić i mieć w kącie ogrodu kępę pokrzywy. Ma ona nie tylko cenne właściwości lecznicze dla człowieka i dla zwierząt, ale jest również cenną rośliną dla zachowania równowagi biologicznej w ogrodzie.
Pokrzywa jest również lekiem dla roślin. Z ziela pokrzywy przygotowujemy preparat, który wzmacnia rośliny, sprawia, że szybciej rosną i dają lepsze plony oraz chroni je przed robactwem. Preparat ten. czyli gnojówkę z pokrzywy przygotowujemy w ten sposób, że ziele zalewamy wodą i pozostawiamy na kilka dni. aby sfermentowało. Płynem spryskujemy lub podlewamy rośliny i glebę.

Surowce lecznicze 
Najczęściej używamy suszonych liści pokrzywy, ale również świeżych liści, soku, korzenia i nalewki. Pokrzywa ma smak cierpki, słabo gorzki. charakter chłodny i suchy.

Często pokrzywę możemy znaleźć w różnego typu suplementach np. jako sok z pokrzywy lub w preparacie dla mężczyzn stosowanego w profilaktyce gruczołu prostaty 

Przepisy na potrawy z pokrzywy

Szkoła Przetrwania
W programie wakacyjnej szkoły przetrwania przewidziany jest biwak survivalowy z noclegiem w terenie oraz dzień kuchni naturalnej, w czasie którego uczestnicy uczą się przyrządzać wiele nietypowych potraw. Już tradycją stało się smażenie chipsów z pokrzyw oraz pstrąga w ognisku. Zajęcia prowadzone są przez instruktorów survivalu.

CHIPSY Z POKRZYWY Żeby chipsy były piękne trzeba zerwać dorodną pokrzywę i oberwać z niej liście razem z ogonkami (ogonki potrzebne są do przytrzymania liścia przy maczaniu go w cieście). Na początek przygotowujemy ciasto naleśnikowe: – kilka łyżek mąki – szczypta kurkumy – jajko – szczypta imbiru – szczypta soli, - trochę zimnej wody (ciasto powinno być lejące i lekkie, żeby było widać kontury liścia po usmażeniu). Rozgrzewamy olej na patelni, zanurzamy liście w cieście, wyjmujemy delikatnie i wkładamy na patelnię. Smażymy na złoty kolor. Pycha. ========================

W maju, kiedy młodych i świeżych pokrzyw mamy pod dostatkiem, możemy wykorzystać ich walory. Dodawajmy do sałatek i zup kilka listków pokrzywy, w sokowirówce możemy sporządzić świeży sok i pić po pół kieliszka codziennie.

Zupa z pokrzyw 
Przepis: Babcia Halinka

trudność:
czas: 1-30 min

SKŁADNIKI:
50 dag świeżo uciętych wierzchoł­ków młodej pokrzywy zwyczajnej lub pokrzywy-żegawki 2-3 ząbki czosnku 2 szklanki wywaru z włoszczyzny 2 szklanki mleka pół szklanki śmietany łyżka masła ro­ślinnego łyżka
mąki 2 jaja kostka rosołowa imbir starta gałka musz­katołowa sól pieprz

PRZYGOTOWANIE:
Bardzo dokładnie opłukaną pokrzy­wę sparzyć wrzątkiem na sicie, udu­sić w maśle wraz z posiekanym czosnkiem, zmiksować, zalać wywa­rem z włoszczyzny i kostki rosołowej oraz mlekiem, zagotować, zagęścić
śmietaną wymieszaną z mąką i przy­prawić. Do każdej porcji włożyć po­łówkę jaja ugotowanego na twardo.
=======================

Sałatka wiosenna z pokrzywy i krwawnika 

SKŁADNIKI:
krwawnik [0.5 szklanki]
pokrzywa [0.5 szklanki]
jogurt naturalny [4 łyżki]
twarożek [4 łyżki]
sól [1 szczypta]

Przygotowanie:
Twarożek rozetrzeć z jogurtem i solą, dodać drobno posiekaną pokrzywę i krwawnik.

Czy wiesz, że...

Do XVII wieku z pokrzywy wyrabiano tkaniny i sita do przesiewania mąki?
Dopiero później została wyparta przez bawełnę i jedwab. W czasie I Wojny Światowej przeżywała renesans, gdyż z braku surowców ponownie służyła do wyrobu tkanin. Do dzisiaj używana jest do produkcji sieci rybackich, do wyrobu szpagatu, czyli bardzo cienkiego i bardzo mocnego sznurka, a nawet bywa używana do wyrobu grubych tkanin. Pokrzywa dostarcza również zielonego barwnika całkowicie nieszkodliwego i stosowanego w przemyśle spożywczym do barwienia wódek, likierów, piwa, cukierków i innych produktów spożywczych.

Czy pokrzywa może być trująca?

Pod listkami pokrzywy znajduje się kwas mrówkowy. W dużych ilościach może negatywnie oddziaływać na organizm, a szczególnie niszczyć wątrobę. 

Wpis zaczerpnięty z : http://www.faceci.com.pl/r_pokrzywa.html